Geçmişin Sesi

Örme Dikilitaş, Sultanahmet Meydanı, Foto : M. Özveren. Örme Dikilitaş, Sultanahmet Meydanı'nın güneyinde Yılanlı Sütun'un (Burmalı Sütun) yanında yer almaktadır. Ne zaman yapıldığı tam olarak bilinmemekle birlikte I. Konstantinus (MS. 307 - 337) veya I. Theodosius (MS. 379 - 395) dönemlerinde yapıldığı düşünülmektedir. Diğer yandan MS. 10. yüzyılda VII. Konstantinos tarafından tamir ettirilmesinin ardından onun adıyla anılmaya başlamıştır. 32 metre uzunluğundaki eser aynı meydan üzerinde yer alan Theodosius Dikilitaşı'ndan daha uzundur. Kaidesindeki Bizans Yunancası yazıtın Türkçesi : " Bu dört köşeli ve heybetli anıt, zamanla harap olmuşken, şimdi imparator Konstantinos ile devletin şanı olan oğlu Romanos tarafından önceki görüntüsüne nispetle daha iyi duruma getirildi. Rodos Kolosusu harukulade idi, bu bronz anıt ise hayranlık yaratmaktadır. "

Dikilitaş, Sultanahmet Meydanı, Foto : M. Özveren. Dikilitaş MS. 390 yılında dönemin Roma imparatoru I. Theodosius tarafından Hipodrom'a (bugünkü Sultanahmet Meydanı) dikilmiştir. Eser ilk olarak MÖ. 15. yüzyılda Mısır firavunu III. Thutmosis tarafından yaptırılmış, daha sonra MS. 390'da I. Theodosius tarafından gemiyle Mısır'dan İstanbul'a getirtilmiştir. Asvan granitinden yapılmış Dikilitaş'ın yüksekliği ilk yapıldığında 30 metreydi fakat alt bölümü tahrip olduğu için günümüzdeki yüksekliği kaidesiyle birlikte 24,87 metredir (kaidesiz 18,45 metre). Ağırlığı ise yaklaşık 200 tondur.  Dört cephesinde de hiyerogliflerin yer aldığı eserde III. Thutmosis'in tanrılara sunduğu zaferlerini anlatan kabartmalar yer almaktadır. Kaidesinde ise Roma dönemine ait imparator I. Theodosius, saray erkanı, görevliler ve halkı tasvir eden kabartmaların yanı sıra Yunanca ve Latince olmak üzere iki adet yazı mevcuttur. Theodosius Dikilitaşı olarak da bilinen eser 3574 yıldır varlığ...

Yılanlı Sütun, Sultanahmet Meydanı, Foto : M. Özveren. Yılanlı Sütun, Yunanların MÖ. 479'da Perslere karşı kazandıkları Plataia Savaşı'nın anısına Delphoi'deki Apollon Tapınağı'na dikilmiştir.  Savaş sonunda ele geçen bronz ganimetlerin eritilmesiyle yapılan bu eserdeki sütun üzerine Plataia'da Perslere karşı savaşan 31 Yunan kentinin adı yazılmıştır.  Yılanlı sütun denmesinin nedeni eserin en üst kısmında yer alan ve bir Apollon efsanesiyle ilişkili olan birbirine dolanmış piton cinsi üç başlı yılandır. Ancak eserin bu bölümü kopmuştur. Yılanların ikisi kayıpken, üçüncüsü 1848 yılında Ayasofya kazılarında bulunmuştur ve günümüzde İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nde sergilenmektedir. Yılanlı sütun MS. 324 yılında Roma İmparatoru I. Konstantinus tarafından İstanbul'a getirilmiştir. Burmalı Sütun olarak da bilinen sütun günümüzde Sultanahmet Meydanı üzerinde yer almaktadır.

Alman Çeşmesi, Sultanahmet Meydanı, Foto : M. Özveren. Alman Çeşmesi, Alman İmparatorluğu Kaiseri II. Wilhelm tarafından 1898 yılında Osmanlı topraklarına yaptığı ikinci ziyaretinde gördüğü ilgi ve sevginin de etkisiyle Sultan II. Abdülhamid ve İstanbul halkına hediye edilmiştir. Almanya'da yapılıp İstanbul'a getirilen çeşme, tarihi bakımdan büyük öneme sahip olan Sultanahmet Meydanı üzerine dikilmiştir. I. Ahmed Türbesi'nin karşısında yer alan çeşmenin mimarı Max Spitta'dır. Neo-Bizans üslubunda yapılan çeşmenin açılış tarihi 27 Ocak 1901'dir. Çeşme yaklaşan dünya savaşı öncesinde Türk-Alman siyasi yakınlaşmasının da bir göstergesidir.

Trevi Çeşmesi (Fontana di Trevi), Roma, Foto : M. Özveren. Trevi Çeşmesi (Fontana di Trevi), Roma'nın ve hatta Avrupa'nın en güzel çeşmelerinden biridir. 1732 yılında papa XII. Clement'in isteğiyle İtalyan mimar ve heykeltraş Nicola Salvi tarafından tasarlanan çeşme, 1762 yılında yine İtalyan mimar Guiseppe Pannini tarafından tamamlanmıştır. 26 metre yüksekliğinde ve 49 metre genişliğinde olan çeşme Roma'daki en büyük ve dünyadaki en ünlü çeşmelerden biridir. Fontana di Trevi, Barok mimari tarzı benimsenerek inşa edilmiştir. Trevi İtalyancada üç yol anlamına gelir. Üç yolun kesişim noktasında yer aldığı için çeşmeye Trevi Çeşmesi denilmektedir. Çeşmenin merkezinde heykeltraş Pietro Bracci'nin yaptığı deniz atları tarafından çekilen bir arabanın üzerinde duran ve tritonların eşlik ettiği Okeanos heykeli bulunmaktadır. Çeşmeyle bir bütün olan arkasındaki Palazzo Poli binasında zafer kemerinin solunda bereket, sağında ise sağlık heykeli yer almaktadır. Karşıdan bakınca...

Gotlar Sütunu, Foto : M. Özveren Gotlar Sütunu, Gülhane Parkı'nın sahile yakın kısmında, Topkapı Sarayı'nın dış bahçesinde yer almaktadır. Sütun Roma döneminden günümüze hiçbir değişikliğe uğramadan gelen en eski anıttır. 18.5 metre yüksekliğindeki sütun Prokonnesos (bugünkü Marmara Adası) mermerinden tek bir blok halinde yapılmıştır. Sütun başı Korinthos üslubunda  kartal arması ile süslüdür. Sütunun ismi kaidesinde yer alan latince bir yazıttan gelmektedir. Yazıt "FORTUNAE REDUCI OB DEVICTOS GOTHOS" yani "Gotları yenmemizle geri dönen talihe" şeklindedir. Yazıttaki bu ifade, sütunun Gotlara karşı kazanılan bir zaferin anısına dikildiğini göstermektedir. Genel inanışa göre sütun II. Claudius'un Gotlar'a karşı kazandığı bir zaferi anmaktadır. Fakat I. Konstantinus'un MS. 331 - 332 tarihlerinde Got kabilelerine karşı kazandığı galibiyetleri anması da muhtemeldir.  6. yüzyıl tarihçisi Lidyalı İonnes, sütun başlığının Yunan şans ve talih tanrıçası T...

Konstantinus Sütunu (Çemberlitaş Sütunu), Çemberlitaş, Foto : M. Özveren. Konstantinus Sütunu (Çemberlitaş Sütunu), İstanbul'un Fatih ilçesindeki Çemberlitaş semtinde yer alan anıtsal bir sütundur. Günümüzde Çemberlitaş Sütunu olarak bilinen sütun, Çemberlitaş semtine de adını vermiştir.  I. Konstantinus MS. 11 Mayıs 330'da Byzantion'u (bugünkü İstanbul) Roma İmparatorluğu'nun yeni başkenti ilan ettiğinde kentte imar faaliyetleri başlatmış, bugün Çemberlitaş olarak adlandırılan bölgede kendi adıyla (Forum Constantini) bilinen bir meydan inşa ettirmiştir. Konstantinus'un zaferlerinin anısına dikilmiş olan sütun da bu meydanın tam merkezinde yer alıyordu.  Roma'daki Apollon Tapınağı'ndan sökülerek başkent ilan edilmesinin ardından Romalıların Nova Roma (yeni Roma) olarak adlandırdıkları kente getirilen sütun, Forum Constantini'nin tam ortasına dikilmiştir. Sütun her biri 3 ton ağırlığında ve 3 metre çapında olan bilezikler, 8 adet sutün ve 1 kaidenin birle...