Ana içeriğe atla

Byzantion'un Kuruluş Efsanesi


Zeus, Hera ve İo
Hera Zeus ile İo'yu buluyor, ressam Pieter Lastman, 1618.


Byzantion MÖ. 7. yüzyıl ortalarında Yunanistan'ın Megara kentinden gelen kolonistlerce kurulmuştur. Yerleşimin kuruluşu Eski Yunan tarihinde Büyük Kolonizasyon Dönemi (MÖ. 750 - 550) olarak adlandırılan dönem içerisindedir. Orta Yunanistan'da yer alan Megara bu dönemde birçok koloni kurmuştur. Kurmuş oldukları diğer koloniler arasında Byzantion'a ek olarak Khalkedon (Kadıköy), Selymbria (Silivri) ve Herakleia Pontike (Karadeniz Ereğlisi) gibi yerleşimler vardır.

Anlatılanlara göre Byzantion kentinin kurucusu, Megaralılar tarafından oikistes (kurucu) seçilmiş olan Byzas adında birisidir. Efsaneye göre Byzas, Poseidon ve Keroessa'nın oğludur. Annesi Keroessa ise Zeus ve İo'nun kızıdır. Zeus Argos kralı İnakhos'un kızı ve aynı zamanda bir Hera rahibesi olan İo'ya aşık olmuştur. Daha sonra eşi Hera'nın kıskançlığına kurban gitmesin diye onu bir ineğe dönüştürür. Fakat Hera ineğin kendisine verilmesini ister. Bu konuda son derece ısrarcı olduğu için Zeus ineği ona vermek zorunda kalır. Ardından tanrıça onu yüz gözlü dev Argos'un gözetimine verir. Zeus'un çok sevdiği İo'yu devden kurtarması gerekmektedir, bu işi başarabilecek tek kişi ise kurnazlığıyla ünlü olan haberci tanrı Hermes'tir. Hermes Argos'u büyüleyerek uyutur ve sonra onu öldürür. Fakat buna rağmen Hera, İo'nun peşini bırakmaz ve ona bir at sineğini musallat eder. Sinek ısırdıkça İo'nun canı yanmakta, yerinde duramamaktadır. İo Yunanistan'dan ayrıldıktan sonra Asya ile Avrupa'yı birbirinden ayıran boğaza gelir ve burayı yüzerek geçer. Bu nedenle bu boğaza "İnek Geçidi" anlamına gelen "Bosporos" adı verilmiştir. 

İo eskiçağda Khrysokeras (Altın Boynuz) olarak anılan Haliç'te Zeus'tan olan kızı Keroessa'yı dünyaya getirmiştir. Daha sonra Byzas annesinin doğduğu bu yerde bir kent kurar. Kentin adı ise kurucusundan dolayı Byzantion (Byzas'ın yeri) olur.


KAYNAKLAR

Grimal, P. (2012). Mitoloji Sözlüğü : Yunan ve Roma, (çev. Sevgi Tamgüç), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

Tekin, O. (2001). Byzas'tan I. Constantinus'a kadar Eskiçağ'da İstanbul: Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.


Etiketler:

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Eski Yunan'da Kent Devleti (Polis) ve Özellikleri

Atina akropolisi, A.Savin (Public Domain) Polis (çoğul poleis) eski Yunan siyasal ve sosyal yaşamının en karakteristik örgütleniş biçimidir ve esasen eski Yunan'a özgü bir kavramdır. Kent devleti ise modern bir yakıştırmadır. Kent devleti Mezopotamya'da Erken Tunç Çağı'ndan bu yana örneklerini gördüğümüz eski bir siyasi oluşumdur. Kısacası kent devleti bir kent ve onun etrafındaki toprakları kapsayan belirli bir alandır ve bu alan bir bütün halinde bir siyasi birimdir. Yunanlar bu düzene "polis" adını vermişlerdir. Politika kelimesi de buradan gelmektedir. Polisin siyasi ve toplumsal yapısı doğu krallıklarındaki kentlerden farklıydı. Doğu kentlerinde iktidar gücünü tanrıdan aldığını iddia eden veya buna inanan ve doğrudan tanrı sayılan krallara aitti. Kral veya Firavun denilen bu yöneticilerin yetkileri sınırsızdı ve hakimiyetleri içerisinde yer alan bütün kentler onların mutlak otoritesine tabiydiler. Yunan polislerindeki yurttaşlık (politai) kavramı ve yeri geld
Yorum Gönder
Devamı

Kylon'un Tiran Olma Girişimi ve Drakon Yasaları

Atina akropolisi, ressam Leo von Klenze, 1846. MÖ. 8. yüzyılın sonlarına doğru Attika'nın (Atina ve çevresini kapsayan bölge) önde gelenleri baştaki basileus'u (kral) indirip yerine arkhonlar, yani önderler denilen yöneticileri getirdiler. Yönetim biçimi monarşiden oligarşiye geçti. Aristokratlar yönetimde söz sahibi oldukları bu dönemde Atina akropolisinin 300 m kadar batısında yer alan Areopagos  Meclisinde toplanıyorlardı. Bu yeni politik düzende önceleri üç arkhon etkindi : 1-) Din ve devlet işlerinin yürütülmesinden sorumlu arkhon basileus 2-) Orduya komuta eden ve vatandaş olmayanların arasındaki davalara bakan Polemarkhos (savaş arkhonu, başkomutan) 3-) Genel idari işlerden sorumlu Arkhon. Arkhon Eponymos olarak adlandırılırdı, zira görev yaptığı yıla adını veriyordu. Meclise ve konseye başkanlık ediyor, dini olmayan davalara bakıyordu. Bunlara daha sonra thesmothetai (kanun koyucular) denilen 6 arkhon daha dahil edildi ve bunlar yönetim organını oluşturan "dokuz ar
Yorum Gönder
Devamı

Ostrakismos Nedir?

Üzerlerine isimler kazınmış çanak çömlek (ostrakon) parçaları Ostrakismos (Çanak Çömlek Mahkemesi), MÖ. 5. yüzyıl Atina'sında gerçekleştirilen bir uygulamanın ismidir. Amacı bir oylama neticesinde yeterli çoğunluğa ulaşılmasının ardından tiranlığa heveslenen kişileri sürgün etmek ve bu sayede demokrasinin varlığını sürdürmekti. Sürgün 10 yıl sürüyordu ve bu sürenin sonunda sürgüne yollanan kişi canına, mallarına veya vatandaşlığına bir zarar gelmeden Atina'ya dönebiliyordu. Oylama işlemi 500 kişiden oluşan Bule meclisi ve en yüksek idari yetkili olan 9 arkhonun gözetiminde yapılıyordu. Oy verme gizlilik usulüne dayalıydı, oy verenlerin kimliği gizli kalıyordu. Yurttaşlar tiran olmaya niyeti olduğunu düşündükleri kişilerin isimlerini ostrakon (çoğ. ostraka) denilen çanak çömlek parçaları üzerine kazıyarak yazıyorlardı. Daha sonra phylai denilen görevliler oyları topluyor, kimsenin birden fazla oy kullanmasına izin verilmiyordu. Bir kişinin ostrakismos sonucu sürgün edilebilmesi
Yorum Gönder
Devamı