Daidalos ve İkaros

İkaros'un Düşüşü, ressam Carlo Saraceni (1579 - 1620)

Kekrops (efsanevi Atina kralı) soyundan gelen kral ailesine mensup bir Atinalı olan Daidalos sanat ve ustalığıyla meşhurdu. Mimarlıktan heykeltraşlığa pek çok alanda ustaişi eserleriyle bilinirdi. Atina'da yeğeni Talos ile çalışıyordu. Ancak Talos zamanla öyle başarılı eserler üretmeye başladı ki, bu durum Daidalos'un onu kıskanmasına neden oldu. Daidalos yeğeninin yetenek ve şöhrette kendisine rakip olacağını düşündüğü ve ona olan kıskançlığını kontrol edemediği için Talos'u kentin Akropolis'inden aşağı attı. Tabi bu eylemi cezasız kalmadı, mahkemeye çıkarılan Daidalos suçlu bulunarak Atina'dan sürgün edildi.

Sürgün edildikten sonra Girit'e kral Minos'un yanına kaçan Daidalos orada kralın baş mimarı ve heykeltraşı oldu. Minos'a içerisinde dolambaçlı ve bir girenin bir daha çıkamayacağı Labyrinthos'u (labirent) da içeren görkemli bir saray inşa etti. Buraya daha sonra Minos'un karısı Pasiphae ve Poseidon tarafından adaya gönderilen bir boğanın birleşmesiyle doğan Minotauros kapatılmıştır. Bu canavar Atinalı Theseus tarafından öldürülmüş ve Theseus, Minos'un kızı Ariadne'nin de yardımıyla labirentten kurtulmuştur. Tabi hem Pasiphae hem de Ariadne'yi eylemlerinde başarıya ulaştıran Daidalos'un yardımlarıydı. Pasiphae'ın aşık olduğu boğayla yaşadığı birliktelikte ona yardımcı olan ve Theseus'u labirentten kurtaracak fikri Ariadne'ye veren Daidalos'tu. Bunlar nihayetinde kral Minos'un kulağına ulaştı ve Minos çok güvendiği Daidalos'un ihaneti karşısında büyük öfkeye kapılarak onu ve oğlu İkaros'u Labyrinthos'a kapattı.

İkaros'un Düşüşü

İkaros, Daidalos'un Minos'un sarayından Naukrate adındaki bir kadın köleyle birlikteliğinden doğan oğluydu. Daidalos suçlu bulununca o da babasıyla hapsedildi. Daidalos'un bitmez tükenmez bir icat yeteneği vardı ve kurtuluş yolu aradığı bir sırada aklına olağanüstü bir fikir geldi. Kendisi ve oğlu için iki çift kanat yaptı ve bunları omuzlarına balmumuyla yapıştırdı. Niyeti hapisten uçarak kaçmaktı ve bu sebeple önce İkaros'a çok önemli uyarılarda bulundu. Buna göre, İkaros uçuş sırasında asla güneşe yaklaşmayacaktı. Zira aksi taktirde güneş onun kanatlarını omzuna bağlayan balmumunu eritir, İkaros da denize düşerdi. Aynı şekilde çok alçaktan uçarsa da deniz suyu kanatlarını ıslatacak ve uçması imkansız hale gelecekti. Lakin İkaros uçmanın verdiği mutluluk ve özgürlük hissiyle babasının verdiği bütün öğütleri unutarak gökyüzünde yükselmeye başladı. Daidalos'un son bağırışları da fayda etmedi ve çok yükseldiği için kanatlarını tutan balmumu kızgın güneşin etkisiyle eridi ve İkaros denize düşerek hayatını kaybetti. Kimilerine göre İkaros yükseklerde uçmanın verdiği kibirle doğaya üstün geldiğini düşünmüş ve güneş tanrısı Helios'u küçük görme hatasına düşmüştü. Bu nedenle tanrı balmumunu eriterek onun ölümüne yol açmıştı. Sonraları İkaros'un düştüğü Samos (Sisam) Adası'nı çevreleyen denize ona ithafen İkaros Denizi adı verildi.

Bu hikayede verilen mesaj esasen aşırıya kaçmamanın ve dengeli bir yaşamın faydalı olduğudur. Yani ne eksik ne de fazla. İkaros'u cesaretle harmanlanmış merak duygusu mu yoksa kibir mi ölüme götürdü bilinmez ancak her ne olursa olsun kendisine yapılan uyarıları dinlemediği açıktır. İkaros'un düşüşünden sonra Daidalos ise üzüntü içerisinde Sicilya'ya gitti ve orada kral Kokalos'un sarayına gizlendi. Minos tehlikesi ortadan kalkınca da Daidalos, koruyucusuna olan şükran borcunu ödemek adına muazzam eserlerini onun için inşa etmeye devam etti.

KAYNAKLAR

Erhat, A. (1996). Mitoloji Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.

Grimal, P. (2012). Mitoloji Sözlüğü : Yunan ve Roma, (çev. Sevgi Tamgüç), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

Estin, C. - H. Laporte. (2002). Yunan ve Roma Mitolojisi, (çev. Musa Eran), Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.